Motywacja

WSTĘP

W tym "e-podręczniku" dowiedzą się Państwo wszystkiego, co konieczne z zakresu teorii i badań tej dziedziny wiedzy.

Motywacja, co to takiego?

Wg. Encyklopedii Zarządzania:

„to wytworzenie pewnego układu sił, które skłonią pracownika do zachowania się w wymagany przez pracodawcę sposób. Jest to więc proces świadomego i celowego oddziaływania na pracowników poprzez dostarczanie środków i możliwości spełnienia ich oczekiwań w taki sposób, aby obie strony (pracodawca i pracownik) odniosły korzyści”

... Czyli dlaczego nam się chce? 

1. PODZIAŁ CZYNNIKÓW MOTYWACYJNYCH ​ Z RÓŻNYCH PUNKTÓW WIDZENIA

ZAKRES ODDZIAŁYWANIA

• wewnętrzne
  • długotrwałe działanie​
  • duży wpływ na pracowników

• zewnętrzne
  • natychmiastowy wpływ na pracownika​
  • raczej krótkotrwałe​

FORMA

• płacowe
  • płace
  • nagrody
  • premie

• pozapłacowe
  • pochwały
  • warunki pracy
  • kursy i szkolenia

KIERUNEK ODDZIAŁYWANIA

• pozytywne
  • promuje dobre zachowania
  • nagrody

• negatywne
  • kary
  • eliminują złe zachowania, ALE zniechęcają (demotywują) i mogą przynieść więcej szkody niż pożytku

SPOSÓB ODDZIAŁYWANIA

• indywidualne

• zespołowe

ZASPOKAJANIE POTRZEB

• podstawowe - potrzeby życiowe organizmu

• wyższe
  • społeczne
  • estetyczne​
  • moralne

2. TEORIE MOTYWACJI

1. MODYFIKACJI ZACHOWAŃ

Modyfikacja odruchów warunkowych człowieka tak, żeby stały się bezwarunkowe.​

Czyli uczenie zachowań pożądanych, a negowanie niepożądanych.

Na pierwszy rzut oka może to wyglądać jak tresura, ale teoria ta jest do dziś wykorzystywana w zawodach, w których trzeba działać szybko i odruchowo, np. medycy, strażacy, policjanci itp. 

2. REDUKCJI SIŁY NAPĘDU

Teoria ta zakłada, że zachowanie ludzi zależy od ich nawyków, które motywują do danego działania, a działanie napędza kolejne działanie.  Stworzył ją Clark Hull​, była stosowana w połowie XX wieku, ale dziś już raczej ignorowana.

3. SPOŁECZNEGO UCZENIA SIĘ

Powstała w latach 70. XX wieku i w dużej mierze opiera się na teorii redukcji siły napędu, ale różni się tym, że działanie ludzi wzmacnia obserwacja zachowań innych ludzi.

4. TEORIA MOTYWACJI WEWNĘTRZNEJ

Zakłada, że stosowanie motywatorów zewnętrznych może osłabić wewnętrzne, czyli jest najbliżej współczesnego pojmowania motywacji. ​

Ludzi o silnej motywacji wewnętrznej nie należy za bardzo motywować zewnętrznie, ponieważ może to przynieść odwrotny skutek. ​

Analogicznie trzeba działać na ludzi o słabej motywacji.

5. OCZEKIWAŃ

Wg niej ludzie osiągają dobre efekty w pracy, jeżeli: ​

• rozumieją oraz akceptują swoje zadania,​
• posiadają odpowiednie umiejętności oraz zasoby, żeby je realizować,​
• nagroda (zapłata) jest dla nich atrakcyjna i adekwatna do ilości włożonej pracy.

6. MASLOWA

(Tak, to ten od znanej wszystkim piramidy )

Opiera się na stworzonej przez niego piramidzie potrzeb.​

Wyróżnia następujące potrzeby:​

1. Fizjologiczne​

2. Bezpieczeństwa​

3. Przynależności ​

4. Szacunku​

5. Samorealizacji

7. ERG

Opiera się na innej hierarchii potrzeb.​

Wyróżnia 3 poziomy, które mogą być realizowane w tym samym czasie:​

1. Egzystencja​

2. Przynależność​

3. Rozwój

8. DWUCZYNNIKOWA TEORIA HERZBERGA

Herzberg twierdził, że istnieją czynniki rzędu podstawowego (higiena – warunki pracy, atmosfera, wynagrodzenie, bezpieczeństwo i styl kierowania) oraz wyższego (motywacja).​

Do wyższych należą:​

• uznanie,​
• awans,​
• rozwój,​
• odpowiedzialność.

9. OSIĄGNIĘĆ

Zakłada, że pracownik czuje potrzeby:​

• osiągnięć - czyli osiąganie celu,​
• kontaktów z ludźmi,​
• wpływania na innych.

10. TEORIA X i Y

X - "praca to przymus"​

Y - "praca jest naturalnym zachowaniem człowieka"

Tak, wiem - tych teorii jest sporo... Ale motywacja to jednak złożona kwestia ;) 

3. CZYNNIKI MOTYWACYJNE

CZYNNIKI MOTYWACYJNE: 

lokalizacja firmy,   sytuacja ekonomiczna,​ wizerunek firmy na rynku,​ struktura organizacyjną,​ treść i warunki pracy, poziom techniczny, stosunki społeczne,​ środki przymusu (nakazy, zakazy, polecenia),​ środki zachęty,​ środki perswazji (informowanie, doradzanie, krytyka).

4. CZYNNIKI DEMOTYWUJĄCE

CZYNNIKI DEMOTYWUJĄCE:

Rozpraszacze,​ Nieodpowiednie wynagrodzenie,​ Brak poczucia spełnienia i sensu wykonywanych zadań,​ Brak możliwości rozwoju,​ Niejasny przydział obowiązków,​ Nierówne traktowanie pracowników,​ Negatywne otoczenie,​ Prokrastynacja,​ Nieodpowiednia organizacja pracy,​ Niedocenienie,​ Zła atmosfera,​ Za dużo zadań.

EFEKT PODKOPANIA

Występuje wtedy, gdy nasza pasja nagle staje się też naszą pracą (czyli motywacja wewnętrzna zmienia się w motywację zewnętrzną) i musimy ją np. dostosować do klienta/użytkownika, przez co nie robimy już dokładnie tego co byśmy chcieli (lub w czasie, który nam najbardziej odpowiada). Z jednej strony lubimy to, co robimy i jeszcze na tym zarabiamy (wydawałoby się podwójna korzyść), z drugiej... Nie zawsze mamy chęci na określone czynności, a jeżeli jest to nasza praca zarobkowa często nie mamy już wyboru.

Fot. Pixabay​

5. AUTOMOTYWACJA

Wg. Encyklopedii Zarządzania:

"Automotywacja sprowadza się do motywowania samego siebie. Jest to swego rodzaju pobudzanie samego siebie do podejmowania określonego działania. Aby mówić o motywacji należy zapoznać się z istotą samej motywacji."

CLOU PROBLEMU:

Należy zmienić podejście do danego problemu z muszę na chcę i mogę, sprowadza się do swoistej rezygnacji z przyjemności na rzecz obowiązków, aby to osiągnąć trzeba mieć wyznaczony cel.

"Żywa żarówka" podłączająca się do kontaktu. Fot. Pixabay

BIBLIOGRAFIA

• Radek Kotarski, Inaczej, Warszawa 2021​

• Encyklopedia Zarządzania, https://mfiles.pl/pl/index.php/​

• Siedem sytuacji, które obniżają motywację pracowników, https://rynekpracy.pl/artykuly/siedem-sytuacji-ktore-obnizaja-motywacje-pracownikow​

• Modele motywacji, http://twoja-motywacja.pl/blog/modele-motywacji/ ​

• Douglas Miller, Zespoły, Warszawa 2010