Artur Schopenhauer (1788-1860) |
Benedykt Spinoza (1632-1677) |
Bernard Williams (1929-2003) Bernard Williams (1929-2003)- angielski filozof moralności, określony przez The Times jako najbardziej błyskotliwy i najważniejszy brytyjski filozof moralności swoich czasów. Jako profesor filozofii na Uniwersytecie w Cambridge i Uniwersytecie w Californii, Berkeley, Williams stał się osobą znaną na scenie międzynarodowej dzięki swej próbie ponownego zorientowania studiów nad filozofią moralną na historię i kulturę, politykę i psychologię. Określany jako filozof analityczny z duszą humanisty, sam siebie postrzegał jako syntetyka, zestawiającego razem idee z dziedzin tak różnych, że ich wzajemna komunikacja wydawała się niemożliwa. Odrzucał scjentyzm oraz scjentyczny lub ewolucyjny redukcjonizm, nazywając redukcjonistów „pozbawionymi wyobraźni moralnej”. Dla Williamsa kompleksowość była nieredukowalna, piękna i pełna znaczeń. Był znany ze swego poparcia dla obecności kobiet w środowisku akademickim, która miała umożliwić syntezę rozumu i emocji, wymykającą się filozofii analitycznej. Amerykańska filozof Martha Nussbaum powiedziała, że był „tak blisko bycia feministą jak tylko mężczyzna jego pokolenia może być”. Był również znany ze swojej przenikliwości w konwersacji. Oksfordzki filozof Gilbert Ryle powiedział o nim kiedyś, że „rozumie co masz zamiar powiedzieć lepiej niż ty to sam rozumiesz, widzi wszystkie możliwe zastrzeżenia i wszystkie możliwe odpowiedzi do tych możliwych zastrzeżeń, zanim zdołasz skończyć swoje zdanie.” |
Edmunda Husserla (1859-1938) |
Friedrich Nietzsche (1844-1900) Friedrich Nietzsche (1844-1900)- niemiecki filozof, filolog klasyczny, prozaik i poeta. Kategorią centralną filozofii Nietzschego jest filozofia życia, ujmowanie rzeczywistości, a więc także człowieka, jako życia. Prowadzi to do zanegowania istnienia ukrytego sensu i układu świata – esencji, rzeczywistość staje się wobec tego chaosem. Konsekwencję tego stanowi radykalna krytyka chrześcijaństwa oraz współczesnej autorowi zachodniej kultury, jako opartych na tym złudzeniu. Podejście Nietzschego do religii i moralności cechował ateizm, psychologizm i historyzm; uważał je (religię i moralność) za wytwory ludzkie obarczone błędem zamiany przyczyny i skutku. Istotny u niego był także szacunek wobec wartości obecnych w antycznej kulturze greckiej, wraz z postulatem powrotu do niej.
|
G. W. Leibniz (1646-1716) |
Immanuel Kant (1724-1804) |
Jeana Baudrillarda (1929-2007) |
Jeana -Paula Sartre (1905-1980) |
John Stuart Mill (1806-1873) |
Martha NussbaumMartha Nussbaum - (ur. 6 maja 1947 w Nowym Jorku) – amerykańska filozofka, zajmująca się m.in. etyką.
|
Martin Heidegger (1889-1976)Martin Heidegger (1889-1976)- niemiecki filozof. Myśl filozoficzna Heideggera uznawana bywa za jedną z najważniejszych w filozofii XX wieku. Studiował na uniwersytecie we Fryburgu m.in. pod kierunkiem Heinricha Rickerta. Profesorem filozofii został w roku 1928. 23 kwietnia 1933 roku został rektorem Uniwersytetu we Fryburgu i wstąpił do NSDAP, publicznie dając wyraz swego poparcia dla narodowego socjalizmu. Dokładnie rok później podał się do dymisji, lecz członkiem NSDAP pozostał do 1945. |
Mencjusz (371-289 p.n.e.)Mencjusz (371-289 p.n.e.)- filozof chiński, jeden z najważniejszych interpretatorów Konfucjusza. Pobierał nauki u uczniów wnuka Konfucjusza, Zisi. Wzorem Konfucjusza podróżował po chińskich królestwach. Przez pewien czas przebywał na dworze króla Xuana w Qi i króla Hui w Liang. Ostatecznie rozczarowany niemożnością wcielenia swoich poglądów w życie, wycofał się z życia publicznego i oddał nauczaniu. |
Platon (427-347 p.n.e.) Platon (427-347 p.n.e.)- filozof grecki, Ateńczyk, twórca tradycji intelektualnej znanej jako platonizm. Sformułował podstawy idealizmu i racjonalizmu, a poprzez swą działalność literacką i pedagogiczną wprowadził takie zagadnienia jak teoria dobra, metoda dialektyczna, teoria idei, teoria sprawiedliwości czy matematyczna teoria atomów. Twórca metafory jaskini, opisującej relację pozorów (dziedziny cieni) do prawdy (dziedziny słońca), którą można odkryć dopiero po dokonaniu odwrócenia od cieni i wyjściu z jaskini. Platon założył w Atenach Akademię, która bywa uważana za pierwszą szkołę filozoficzną w historii Zachodu. On sam jest uznawany za fundatora zachodniej myśli politycznej, za jedną z najważniejszych postaci w historii filozofii, nauki i duchowości, a także za jednego z najważniejszych myślicieli w całej zachodniej tradycji intelektualnej.
|
Richard Rorty (1931-2007) |
Sigmunda Freuda (1856-1939)Sigmunda Freuda (1856-1939)- austriacki lekarz żydowskiego pochodzenia, neurolog, twórca psychoanalizy. Od 1938 mieszkał w Wielkiej Brytanii. Mimo że Freud nie był filozofem w ścisłym tego słowa znaczeniu, jego koncepcje funkcjonowania umysłu ludzkiego, odrzucające racjonalność ludzkich wyborów i zachowań na rzecz czynników irracjonalnych i emocjonalnych, wywarły ogromny wpływ na filozofów, uczonych i artystów przełomu XIX i XX wieku. Ma też ogromny, wciąż żywy, wpływ na nauki o kulturze, religioznawstwo i inne nauki społeczne. |
Sokrates (469-399 p.n.e.)Sokrates(469-399 p.n.e.)- grecki filozof starożytny. Jest on, obok Platona i Arystotelesa, uważany za największego filozofa starożytności. Dlatego wcześniejsza filozofia nazywana jest przedsokratejską. Sokrates nie pozostawił własnych pism. Przekaz innych osób o nim jest zniekształcony. Stąd też rekonstrukcje jego poglądów zawsze częściowo opierają się na domysłach i są podatne na krytykę. Problem ten znany jest jako kwestia sokratejska.
|
Søren Kierkegaard (1813-1855) Søren Kierkegaard (1813-1855)- duński filozof, poeta romantyczny i teolog, uznawany za jednego z prekursorów filozofii egzystencjalnej, zwłaszcza jej chrześcijańskiego nurtu; nazywany czasem „Sokratesem Północy”. Wywarł wpływ nie tylko na rozwój XX-wiecznej filozofii czy teologii, ale również biblistyki, literatury, sztuki, a nawet psychologii. Myśl Kierkegaarda była zasadniczo próbą interpretacji kluczowych pojęć chrześcijaństwa. Ukształtowała się ona pod wpływem głębokiej religijności domu rodzinnego poety i przejawianej przez jego ojca, Michaela Pedersena Kierkegaarda, obsesji grzechu oraz zakorzeniania w duchowości syna poczucia religijnego posłannictwa. Duży wpływ na jego filozofię miały również zerwane zaręczyny z Reginą Olsen. Jego poglądy filozoficzne stały w ostrej opozycji do myśli Hegla oraz w pewnej kontynuacji Pascala, św. Augustyna i Schellinga. |
Tomasz Hobbes (1588-1679) Tomasz Hobbes (1588-1679)-angielski filozof, myśliciel społeczny, twórca kontraktualizmu, autor dzieła Lewiatan (1651), traktatu z zakresu filozofii społecznej i filozofii politycznej, w którym dowodzi, że człowiek wyszedł z hipotetycznego stanu natury, czyli stanu wojny każdego z każdym (łac. bellum omnium contra omnes) szukając gwarancji swojego bezpieczeństwa. Według Hobbesa człowiek decyduje się na utworzenie państwa na skutek w pełni racjonalnej i jednocześnie egoistycznej kalkulacji. Wszyscy tworzący państwo oddają większość władzy i jednocześnie zrzekają się prawa do używania przemocy na rzecz suwerena, w ramach powszechnej umowy społecznej. Czynią tak w zamian za identyczną obietnicę ze strony innych ludzi tworzących społeczeństwo i celem uzyskania przez wszystkich bezpieczeństwa.
|
Tomasz z Akwinu (1224-1274) |