Wstęp

Od autorów

Zajęcia prowadzone przez nas na Uniwersytecie Śląskim na kierunku fizyka były powodem do powstania niniejszego opracowania. Materiały, które były przydatne i omawiane na zajęciach zebralisy i umiećiliśmy na stronach internetowych, tak, by mogły wspomagać zajęcia. Cel, jaki sobie postawiliśmy to zainteresowanie studentów, szczególnie studentów ekonofizyki, złożonością rynków finansowych i mechanizmów ich funkcjonowania oraz instrumentami tych rynków. Dlatego powstał niniejszy przewodnik zbierający w jednym miejscu pewne, podstawowe a przydatne dla kursu informacje o instrumentach finansowych i pewnych ich aspektów analitycznych. Przewodnik ten nawiązuje do " Wprowadzenie do funkcjonowania rynków finansowych" w tym sensie, że pewna tematyka jest właśnie tam, omówiona szerzej. Ale ponieważ można z tego przewodnika korzystać niezależnie, pewne tytuły paragrafów mogą robić wrażenie powtórzenia w stosunku do wspomnianego opracowania. Jest to jednak pierwsze wrażenie, gdyż, aby zapewnić możliwość niezależnego korzystania z obu opracowań w niniejszym wprowadzono tylko minimalną ilość informacji tak, aby zapewnić szerokość spojrzenia oraz rekomendacje by więcej informacji poszukiwać w Wprowadzeniu do funkcjonowania rynków. W przeciągu ostatniego półwiecza matematyka finansowa przerodziła się z rachunków rzadko wykraczających poza oprocentowanie i dyskontowanie bazujące na ciągach arytmetycznych i geometrycznych w samodzielną dyscyplinę nauki wykorzystującą zaawansowany formalizm matematyki, teorii prawdopodobieństwa, teorii informacji, fizyki statystycznej, a ostatnio nawet mechaniki kwantowej. Zmiany te są wynikiem niezwykle intensywnego rozwoju rynków i instytucji finansowych spowodowanych globalizacją i informatyzacją.

Inwestycja finansowa jest tu rozumiana w bardzo szerokim sensie, a celem wykładu jest przedstawienie idei rynku finansowego, podstaw zmiany wartości kapitału w czasie, metod wyceny (modelowania wartości) strumieni przepływów kapitałowych, instrumentów pochodnych oraz portfeli inwestycyjnych. Do zrozumienia materiału wystarczy znajomość matematyki uzyskana w czasie pierwszych dwóch lat studiów (ekonofizyka). Ze względu na informacyjno-wprowadzający charakter wykładu omawiane są najważniejsze i najbardziej reprezentatywne instrumenty i narzędzia; staramy się też unikać zagłębiania w bardziej formalne i matematyczne zagadnienia związane z omawianymi tematami. Szersze matematyczne opracowania są tematem wykładów na wyższych latach. Tutaj główny akcent jest położony na praktyczne aspekty dyskutowanych problemów. Wybór zagadnień prezentowanych jest jedynie wyborem i nie ma ambicji pełnego omówienia wszelkich aspektów analizy instrumentów finansowych.

Celem, jaki sobie postawiliśmy to zebranie w jednym miejscu informacji dostępnych acz rozproszonych na wielu stronach internetowych i publikacjach książkowych. Ma to być, naszym zdaniem, przewodnik podręczny, wstęp pozwalający lepiej zrozumieć i efektywniej korzystać z proponowanej literatury tematu. Staramy się wskazywać na te prezentacje, które bardzo często zawierają istotne informacje i przedstawione są w sposób mistrzowski, tak, że trudno problem przedstawić lepiej niż autorzy tych prezentacji uczynili. W kilku miejscach w dokonano adopcji polskiej, prezentowanych wywodów do potrzeb tegoż przewodnika. Przykładem tego jest wycena kontraktów futures, problem dywersyfikacji portfela gdzie skorzystano z matematycznego wyprowadzenia Davida Blake w „Financial Market Analysis”. Literatura źródłowa jest dostępna w przypisach. Literatura przedmiotu jest bardzo obszerna i ciągle się wzbogaca o nowe pozycje. Zainteresowanym polecamy następujące pozycje, będące „ klasyką „ tematu, z których sami często korzystaliśmy, korzystamy i najprawdopodobniej, korzystać, nadal będziemy:

David Blake- Financial Market Analysis, McGraw –Hill- 1990;
Richard.A. Breadley, Steward. C. Myers, Principles of Corporate Finance, McGraw- Hill Comp.;
M. Desmond Fitzgerald- Financial Futures- Euromoney Books
Ramesh. K.S. Rao- Financial Management- Concepts and Applications, South Western College Publishing;

Oprócz tych tekstów w języku angielskim polecamy szereg opracowań w języku polskim, o czym będzie mowa w osobnej sekcji testu.